Araştırmacılarımızın uluslararası indeksli dergilerde yayın yapma alışkanlığı kazanmasında önemli katkıları olan TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik (UBYT) Programının en önemli amaçlarından biri ülkemizin yayın kalitesinin arttırılmasıdır. Bu amaca yönelik olarak 2020 yılı UBYT Esasları, 2019 yılında getirilen ve başvurularda %60’ın üzerinde artışa sebep olan temel düzenlemeler üzerine desteklenen yayın kalitesini ve değerlendirme sürecini daha da iyileştirmeye yönelik değişiklikler yapılarak belirlenmiştir.
Programa 2018 yılında 18.286 başvuru yapılmış iken 2019 yılında getirilen değişikliklerin etkisiyle bu başvuru sayısı %62 artarak 29.650’ye çıkmıştır. 2020 yılı esasları ile de süreci daha da iyileştirmek adına UBYT Programına yapılan başvuruların değerlendirme sürelerinin iyileştirilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca 2020 yılında yapılan değişiklik ile Makale Etki Puanı 1.0 üzerindeki yayınlar için başvuru sınırlaması kaldırılırken 1.0 altındaki yayınlar için ise başvuru sayısı yerine bütçe sınırlaması getirilmiştir. 2020 yılı UBYT esaslarında yabancı yazarların makalelerdeki yazar hesabına dahil edilmemesi için belirlenen eşik Makale Etki Puanı değeri 1.5 olarak belirlenmiştir. Yapılan bu değişiklikler ile program kapsamında dağıtılan kaynakların, yayınların niteliklerini artırmaya yönelik kullandırılması amaçlanmaktır.
Bilim dalları arasında atıf ortalamaları farklılık göstermektedir. UBYT programı yıllardır bu amaçla farklı normalizasyon teknikleri uygulamıştır. 2019 yılından beri UBYT programında bilim dalları arasında normalizasyon amaçlı bir gruplama yerine doğrudan Makale Etki Puanı “MEP” (Article Influence Score) kullanılması tercih edilmektedir. Dergilerin MEP sıralamaları etki faktörü sıralamalarından ve dolayısıyla Q1,Q2,Q3,Q4 sınıflamalarından farklı sonuçlar vermektedir. Makale Etki Puanının 1.0 olması derginin alanında dünya ortalamasında olması anlamına gelmektedir.
Son altı yılın TR adresli yayınları MEP değerleri üzerinden incelendiğinde, dünya ortalamasının üzerindeki yayınlarımızın toplam Web of Science (WoS) yayınlarımıza oranı yıllık olarak %17 ile %19 arasındadır. UBYT Programı, 2020 yılı esasları ile MEP değeri 1.0 üzerindeki yayınlar için başvuru sınırlamasını kaldırmıştır. MEP değeri 1.0 altındaki başvurular içinse başvuru sayısı yerine 5.000 TL bütçe sınırlaması getirilmiştir.
Tüm indeksler gibi Journal Citation Reports ve Web of Science indekslerinin büyüme trendine karşılık (2008 Yılı JCR’ında indekslenen dergi sayısı 8.606 iken, 2013 Yılı JCR’ında 11.620, 2018 Yılı JCR’ında ise 12.560) UBYT Programı’nda kaynakların en nitelikli yayınların teşviki yönünde kullanılması amacıyla belirli eşik değerinin üzerindeki dergiler dergi listelerine alınmaktadır. Bu amaçla 2020 Yılı UBYT dergi listesinde SCIE ve SSCI için farklı MEP eşik değerleri belirlenmiştir.
Her ne kadar MEP değeri üzerinden UBYT dergi listesi oluşturulmuş olsa da yanlış anlamalara fırsat vermemek için aşağıdaki bilgilerin paylaşılmasında yarar görülmüştür. AHCI dergileriyle beraber toplam 8.658 derginin yer aldığı 2020 yılı dergi listesinde, 6.441 dergi Q1 ve Q2 dergilerinden oluşmaktadır.
|
JCR 2018’de geçen toplam Q1 ve Q2 dergilerin 2020 Yılı UBYT Listesindeki Dağılımı |
||
|
Q1 Toplam Dergi Sayısı: 3.387 |
2020 UBYT Dergi Listesi’ne alınan Q1 Dergi Sayısı: 3.282 |
105 Q1 dergi listeye alınmamıştır. – 14 dergi 0.25’in altında olduğu için, – Diğer 91 dergi ise 0.5’in altında olduğu için listeye alınmamıştır. |
|
Q2 Toplam Dergi Sayısı: 3.837 |
2020 UBYT Dergi Listesi’ne Alınan Q2 Sergi Sayısı: 3.159 |
678 Q2 dergi listeye alınmamıştır. |
UBYT Programında getirilen yeni uygulamalar şu şekilde özetlenebilir:
Eşik Değeri: Journal Citation Reports (JCR) indeksinde yer alan dergilerin teşvik alabilmesi için SCIE ve SSCI için farklı eşik değerleri belirlenmiştir. JCR’nin SCIE indeksindeki dergiler için “0.50”, SSCI indeksindeki dergiler için ise “0.25” olarak belirlenen MEP değeri ve üzerindeki dergiler teşvik edilecektir. Uluslararası Bilimsel Dergilerin JCR’deki MEP değerine göre hesaplanan teşvik miktarları farklıdır.
Yazarlar Arası Paylaşım: 2020 yılında yazar paylaşımı eşik değeri MEPy: 1.5 olarak belirlenmiştir. Yazarlar arası paylaşım iki şekilde yapılacaktır.
- MEPy eşiğinin (1.5) altında yer alan dergilerde yayımlanan uluslararası bilimsel yayınlar için teşvik miktarı, tüm yazarlar arasında eşit olarak paylaştırılacaktır.
- Uluslararası işbirliklerinin ve büyük çalışma gruplarında yer alan araştırmacıların teşvik edilmesi kapsamında, MEPy (1.5) eşiğinde ve üzerindeki dergilerde yayımlanan uluslararası bilimsel yayınlar için, yazarlar arası paylaşım yalnız Türkiye adresli yazarlar arasında eşit olarak yapılacaktır. Yurt dışı adresli yazarlar teşvik miktarı hesaplamasına dahil edilmeyecektir. Ancak, yayının yazar sayısı “10”un üzerindeyse, Türkiye adresli her bir yazara ödenecek teşvik ücreti, TÜBİTAK Yönetim Kurulu’nca belirlenen üst limiti (3.000 TL) geçemeyecektir.
Bir Yayın Yılında Bir Yazarın Alabileceği Teşvik Sayısı: Basım yılı 2020 olan yayınlar için teşvik sayısındaki sınırlama kaldırılarak MEP: 1.0 değerine göre başvuru sınırlarında düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme ile dünya ortalamasının üzerindeki yayınlar için sınır kaldırılmış olup diğer yayınlarda başvuru sayısı yerine toplam teşvik miktarı sınırlandırılmıştır.
- Bir yayın yılında bir yazar, MEP değeri 1 ve üzerindeki uluslararası bilimsel dergilerde yayımlanan bilimsel yayınlarının hepsi için teşvik alabilecektir.
- MEP değeri 1’in altındaki uluslararası bilimsel dergilerde yayımlanan bilimsel yayınları için bir yazarın alabileceği toplam teşvik tutarı 5.000 TL’yi geçemeyecektir.
Benzerlik Analizi: 2020 yılı UBYT değerlendirmelerinde 0.5 MEP değeri üzerindeki dergiler için benzerlik analizi yapılmayacaktır.
2020 Yılında Devam Eden Uygulamalar;
- Web of Science TM Core Collection veri tabanlarındaki AHCI dergilerinin, JCR tarafından MEP’lerinin hesaplanmamasından dolayı, AHCI dergileri için ilgili yılda sabit dergi ücreti (2.000 TL) ile teşvik edilmesine devam edilecektir.
- Danışman Teşviği uygulamasına devam edilecektir.
UBYT Programı Uygulama Usul ve Esasları gereği başvurular, listenin ilanından sonra, “Elektronik Program Başvuru Formu” doldurularak web üzerinden, yayının basım yılını takip eden yılın sonuna kadar yapılabilir. Bu süre içerisinde başvurusu yapılmayan yayınlar için ödeme yapılamaz.
Her yılın UBYT Dergi Listesi hazırlanırken, o yılın başında mevcut olan en son tarihli Journal Citation Reports (JCR) kullanılmaktadır. 2020 yılı UBYT Dergi Listesi hazırlanırken JCR 2018 kullanılmıştır.
2020 yılı UBYT Uygulama Usul ve Esasları ile 2020 yılı UBYT Dergi Listesi ulakbim.gov.tr adresinde yayınlanmıştır.