Hızla değişen iş dünyasında ayakta kalabilmek, başarılı olabilmek, rekabet edebilmek ve müşteri ihtiyaçlarını daha iyi anlayarak onlara daha iyi hizmet sunabilmek için şirketlerin sürekli olarak kendilerini yenilemeleri ve geliştirmeleri gerekiyor. Bu nedenle, Ar-Ge (Araştırma ve Geliştirme) projeleri şirketler için hayati bir önem taşıyor. Ar-Ge projeleri sayesinde şirketler yeni ürünler, hizmetler, teknolojiler veya iş modelleri yaratabilir, mevcut olanları iyileştirebilir, maliyetleri azaltabilir, verimliliği artırabilir ve müşteri memnuniyeti sağlayabilirler. Bu makalede, şirketlerin neden Ar-Ge projelerine yatırım yapması gerektiğini ve bu projelerin sağladığı faydaları ele alacağız.
Ar-Ge yatırımı işinizi nasıl büyütür?
Yeniliği, buluşu ve ilerlemeyi teşvik ettiği için ekonomik büyümenin önemli bir itici gücü olan Ar-Ge, şirketlerin inovasyon yeteneklerini güçlendirerek geleceğe yönelik bir vizyon oluşturmanın anahtarıdır. Ar-Ge projesi, şirketlerin yenilikçi ürün veya hizmetler geliştirmesi, mevcut ürün veya hizmetlerini iyileştirmesi, rekabet avantajı sağlaması ve uzun vadede kârlılığını artırması için yaptığı sistematik ve yaratıcı bir çalışmadır. Ar-Ge projesi yapmak, şirketlerin sektördeki değişimlere ve müşteri ihtiyaçlarına uyum sağlamasını, teknolojik gelişmelerden faydalanmasını, bilgi birikimini ve inovasyon kapasitesini artırmasını sağlar. Ar-Ge projesi yapmak aynı zamanda şirketlerin devlet destekleri ve teşviklerinden yararlanmasına da olanak tanır. Bu nedenle Ar-Ge projesi yapmak, şirketlerin sürdürülebilir büyüme ve gelişme stratejilerinin önemli bir parçasıdır.
Küresel dünyada Ar-Ge, şirketlerin pazardaki rekabetçi konumlarını sürdürmeleri için iş stratejilerinin merkezinde yer alıyor. Ar-Ge yatırımı, firmaların büyümesi, karlılığı ve şirket başarısı ile doğrudan birbirine bağlıdır. Ar-Ge’ye yatırım yapmak ve bu faaliyeti devam eden bir iş süreci haline getirmek için başlıca nedenler ve Ar-Ge projesi yapmanın şirketlere sağladığı faydalar şunlardır:
1. Daha rekabetçi olun
Rekabet avantajı arayan birçok sektörden birçok şirket Ar-Ge’ye yatırım yapıyor. Pazar araştırmasıyla onaylanmış ve bilimsel olarak kanıtlanmış daha iyi ürün veya hizmetler oluşturmak, rekabet gücünü artırır. Yenilikçi ürünler ve çözümler sunan şirketler, pazarda öne çıkar ve müşteri taleplerine daha iyi yanıt verebilir.
2. Benzersiz bir ürün veya hizmet geliştirin
Daha iyi, hatta benzersiz bir ürün veya hizmet geliştirmek ve pazardaki bir boşluğu doldurmak, şirketlerin Ar-Ge’ye yatırım yaparken en önemli hedeflerden biridir. Bu aşamada 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ve 1501 Sanayi Ar-Ge Destek Programı kapsamında TÜBİTAK, ürün yeniliği sınıflamasını şu şekilde yaparak destek kapsamına almaktadır:
- Firmada mevcut bir ürününün teknolojik olarak iyileştirilmesi (temel bir üründe yapılan değişikliklerle yeni ürünler geliştirilmesi veya mevcut bir ürünün yeni bir alana uygulanması için yapılan uyum çalışmaları),
- Firma için yeni bir ürün geliştirilmesi (benzerleri pazarda veya sektörde mevcut olup firmanın ürün ailesinde olmayan bir ürün),
- Firma için yeni bir ürün platformu geliştirilmesi (kendisinden yeni modellerin türetilebileceği tün geliştirilmesi),
- Ülke için yeni bir ürün geliştirilmesi,
- Dünya için yeni bir ürün geliştirilmesi (yeni bir fikir odağında dünya pazarlarında olmayan bir ürünün geliştirilmesi.
3. Yeni teknolojiler geliştirerek sektörde öncü olun
Ar-ge projeleri, şirketlerin yeni teknolojiler geliştirmesine ve sektörde öncü olmasına olanak sağlar. Bu sayede şirketler, rekabet avantajı elde eder, müşteri memnuniyetini artırır, verimlilik ve karlılık düzeylerini yükseltir. Yeni teknolojilerin geliştirilmesi, şirketlerin rekabet gücünü artırırken aynı zamanda büyüme ve sürdürülebilirlik açısından da kritik bir faktördür.
4. Ürün ve hizmet kalitenizi iyileştirin
Ar-Ge, yalnızca yeni ürünler geliştirmek için değil, mevcut bir ürün veya hizmet kalitesini arttırmak için de kullanılmaktadır. Bu sayede ürünlerin daha dayanıklı, verimli, kullanıcı dostu veya çevre dostu olması hedeflenerek müşteri memnuniyetini artırarak sadık müşteri kitlesi oluşturulabilir.
5. Üretim süreçlerinizi iyileştirerek kaliteyi yükseltin ve israfı azaltın
Bu aşamada 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ve 1501 Sanayi Ar-Ge Destek Programı kapsamında TÜBİTAK, süreç yeniliği sınıflamasını şu şekilde yaparak destek kapsamına almaktadır:
- Maliyet düşürücü veya standart/kalite yükseltici sonuçlar elde etmek amacıyla yeni teknikler geliştirmek,
- Üretimle ilgili yeni bir yöntem veya teknoloji geliştirmek.
6. Müşteri ihtiyaçlarına uygun ve farklılaşmış ürün ve hizmetler sunarak müşteri memnuniyetini arttırın
Ar-Ge, genellikle yeni bir ürün veya hizmet türüne yol açar. Firmalar, rakiplerinin kolayca kopyalayamayacağı bir şekilde performans göstererek rekabet avantajı elde eder.
7. Maliyetleri optimize ederek kar marjınızı arttırın
Yeni teknolojilerin veya iş yöntemlerinin kullanımıyla veya ürün/hizmetlerin iyileştirilmesiyle maliyetler düşürülebilir, verimlilik artırabilir ve kaynakların daha etkin kullanılması sağlanabilir. Bu da şirketlerin karlılığını ve rekabet gücünü artırabilir.
8. Pazar payını genişleterek gelirinizi artırın ve yeni pazarlara girin
Ar-Ge projeleri, yeni pazarlara girişi destekler. Yeni ürünler veya teknolojilerle hedeflenen pazarlarda büyüme fırsatları oluşur. Bu, şirketin pazar payını genişletebilir ve gelir çeşitlendirmesi sağlayabilir.
Ar-Ge’ye yatırım yapmak, yeni ürünler geliştirmenin ve mevcut ürünlere özellikler eklemenin yanı sıra, pazarlama ve maliyet azaltma gibi bir şirketin stratejisinin ve iş planının çeşitli bölümlerini birbirine bağlar. Ar-Ge stratejileri, şirketlerin yeni bir ürün veya yeni özelliklere sahip mevcut bir ürünü piyasaya sürme konusunda oldukça etkili pazarlama stratejileri oluşturmasına olanak tanır. Bir şirket, yaratıcı ürünlerle eşleşen ve pazar katılımını artıran yenilikçi pazarlama kampanyaları oluşturabilir. Yenilikçi ürünler veya özellikler, müşterilere daha önce hiç görmedikleri bir şey sunarak pazar payını artırabilir.
9. En iyi yetenekleri çekin ve Ar-Ge personeli istihdam ederek nitelikli insan kaynağına sahip olun
İşletmenin gelecekteki büyümesi büyük ölçüde Ar-Ge departmanına bağlıdır. Araştırma ve geliştirme süreci, üst düzey teknik ve bilimsel yetenekler olmadan imkansız olurdu. Dahası, bu tür değerli uzmanlar genellikle yenilikler yaratmaya, şirketin büyümesini sağlamaya ve dünyayı daha iyi hale getirmeye isteklidir.
10. Kurumsal imajınızı güçlendirerek marka değerinizi yükseltin, tanınırlığınızı arttırın
İş süreçlerinde veriden ve bilimsel araştırmadan yararlanan Amazon, Apple ve diğer teknoloji devleri gibi yenilikçi şirketler kendilerini uzun süredir endüstri lideri olarak kabul ettirmiş, dünyaca bilinen ünlü markalardır. Ar-Ge çalışmaları ile ürün kalitesi konusunda ön plana çıkmak marka bilinirliği konusunda atılacak en önemli adımlardandır.
11. İş birliği yapın, ağ oluşturun ve kârlı ortaklık fırsatları yaratın
Ar-Ge projeleri, farklı paydaşlarla iş birliği yapma fırsatı sunar. Üniversiteler, araştırma kuruluşları, diğer şirketler ve kamu kurumlarıyla iş birliği yaparak bilgi ve deneyim paylaşımı sağlanabilir. Bu iş birlikleri, yenilikçi çözümlerin ortaya çıkmasını ve rekabet avantajının artmasını sağlar.
12. Pazardaki değişikliklere ve zorluklara daha iyi hazırlanın
COVID-19 salgını, çoğu şirketin rekabet gücünü korumak ve çalışanlarını işlerini kaybetmekten korumak için yeterince esnek olmadığını gösterdi. Araştırma ve geliştirme süreci, şirketin pazar konumlarını geliştirir; tahmine dayalı analitikle güçlendirildiğinde, pazardaki dalgalanmalara ve değişen kullanıcı tercihlerine daha iyi hazırlanmanın bir yolu haline gelir. Bu açıdan Ar-Ge’nin özü, geleceğe bakmak, geçmiş ve güncel pazar verilerinin rehberliğinde hareket etmek ve tam da pazarın ihtiyaç duymaya başladığı anda ürün veya hizmet tekliflerini sunmaktır.
13. Ar-Ge kültürü oluşturun
Ar-Ge projeleri aynı zamanda şirket içindeki çalışanlar için de bir motivasyon kaynağıdır. Yeni teknolojilerin geliştirilmesi, çalışanların yeteneklerini geliştirmesini ve yeni beceriler kazanmasını teşvik eder. Bu da çalışanların işlerine olan bağlılıklarını artırır ve şirket içinde bir inovasyon kültürünün oluşmasına katkıda bulunur.
14. Güncel verileri toplayın, analiz edin ve trendlerden haberdar olun
Perakende ve e-ticaret gibi kullanıcı davranışının yönlendirdiği dinamik bir pazarda faaliyet gösteren şirketler için trendlerden haberdar olmak, tekliflerini belirli talep ve beklentilere göre uyarlayarak rekabetçi kalmaya eşittir. Veri toplama, araştırma ve geliştirme sürecinin temel aşamalarıdır. Örneğin, Ar-Ge’nin amacı mevcut ürünü iyileştirmek veya yeni bir ürün geliştirmekse, çok sayıda pazarlama verisi toplamak ve analiz etmek mantıklıdır. Örneğin, satış istatistikleri, kullanıcı geri bildirimi, rekabetçi teklifler, kullanıcı davranış kalıpları, sosyal medya eğilimleri ve yapay zeka tarafından üretilen pazar tahminleri bu bilgileri güçlendirir.
15. Geleceğe yatırım yapın
Ar-Ge projeleri, şirketin uzun vadeli başarısı için geleceğe yatırım yapılmasını sağlar. Değişen teknoloji, müşteri talepleri ve pazar koşullarına uyum sağlamak için sürekli olarak Ar-Ge faaliyetlerine yatırım yapmak önemlidir. Bu şekilde şirket, sürdürülebilir büyüme ve başarı için daha iyi bir konumda olur.
16. Vergileri azaltın
Ar-Ge yatırımına öncelik veren ülkeler, bu yatırımı yapan firmaların daha az vergi ödemesini sağlamakta veya onlara ek uygun fırsatlar yaratmaktadır. Aşağıdaki grafik, özel şirketlerin araştırma ve geliştirme girişimlerini en çok destekleyen ülkeleri göstermektedir.
Ülkemizde Ar-Ge ile ilgili olarak temelde iki kanun düzenlemesi vardır. Ar-Ge faaliyetleri ile ilgili ilk yasal düzenleme olan ve “Teknopark Yasası” olarak bilinen 4691 sayılı “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu” ve 5746 sayılı “Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun”.
TÜBİTAK, KOSGEB gibi kamu kurum veya kuruluşlarınca veya uluslararası fonlarca desteklenen Ar-Ge ve yenilik projeleri, Ar-Ge merkezleri, tasarım merkezleri, teknoloji merkezi işletmeleri, rekabet öncesi iş birliği projeleri ve teknogirişim sermayesine ilişkin destekleri kapsayan 5746 sayılı kanun ile sağlanan teşvikler arasında Ar-Ge ve Tasarım İndirimi, Gelir Vergisi Stopajı Teşviki, Sigorta Primi Desteği, Damga Vergisi İstisnası, Gümrük Vergisi Muafiyeti, Siparişe Dayalı Ar-Ge ve Tasarım Faaliyetleri Muafiyeti ve Temel Bilim Desteği sayılabilir.
17. Devlet destekleri ve teşviklerinden yararlanarak finansal kaynak sağlayın
Ar-Ge hibe ve teşvikleri, genellikle bir ülkenin ekonomisini büyütme planlarının bir parçası olarak öne çıkmaktadır. 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ve 1501 Sanayi Ar-Ge Destek Programı kapsamında TÜBİTAK, proje ve kaynak yönetimi yeteneğinin kazanılması, Ar-Ge kültürü ve Ar-Ge yapılanmasının oluşturulması, bilgi kazanımlarının dokümante edilerek kalıcılığının ve sürekliliğinin sağlanması, üniversite – sanayi işbirliğinin oluşturulması, ticari başarının sağlanması, dünya pazarlarında rekabet edebilir başarılı firmalarımızın sayılarının arttırılması, rekabet gücünün arttırılarak daha çok ihracat yapılması, ithalatı azaltıcı yerli ürünlerin geliştirilmesi, üretim teknolojilerinin geliştirilerek verimliliğin ve üretim kalitesinin arttırılması ve nitelikli işgücü istihdamının arttırılması kazanımlarıyla şirketlerin Ar-Ge faaliyetlerini teşvik ederek ekonomik kalkınmayı desteklemektedir.
Sonuç
Sonuç olarak, Ar-Ge projesi yapmak, şirketlerin geleceğe yatırım yapmalarının en etkili yoludur. Ar-Ge projesi yapmak isteyen şirketler, öncelikle sektör analizi, pazar araştırması, fizibilite çalışması gibi ön hazırlıkları yapmalı, proje fikrini netleştirmeli, proje ekibini oluşturmalı, proje planını hazırlamalı, proje bütçesini belirlemelidir. Projenizin Ar-Ge yönünden değerlendirilmesi, projenize en uygun destek programının belirlenmesi, proje yazımı, proje bütçesinin hazırlanması, proje başvurusunun yapılması, proje hakem sunumunun ve izleyici sunumlarının hazırlanması, dönem raporlarının ve sonuç raporunun hazırlanması hizmetlerimizle İdea Proje olarak tüm sürecin başından sonuna kadar yanınızdayız!
Faydalanılan Kaynaklar:
- K. Boiko, “R&D activity and firm performance: mapping the field”, Manag Rev Q 72, 1051–1087, 2022.
- S. Ross, “Why You Should Invest in Research and Development (R&D)”, Investopedia, 2022.
- V. Tselomudrova, “How R&D Investment Grows Your Business”, readwrite, 2022.
- TÜBİTAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları Başkanlığı (TEYDEB), Ar-Ge Destek Programları, Proje Öneri Bilgileri Formu Hazırlama Kılavuzu (Çağrılı 1501/1507), 2022.
- OECD R&D Tax Incentives Database, March 2021.
İlgili Makaleler:
Ar-Ge Projelerinin Ticarileştirilmesinin Önemi
Kuruluş Bazlı Ön Kayıt İşlemleri
Yeşil Mutabakata Uyum Kapsamındaki Ar-Ge Konuları
TÜBİTAK Ticarileşmeyi de İzlemeye Başlıyor
İlk Ar-Ge Projeniz İçin TÜBİTAK Desteği
Ar-Ge Siparişi Vermek İster Misiniz?
Türkiye’de Ar-Ge Yapmak İsteyen Firmalara Sağlanan Hibe, İndirim ve Teşvikler